U kunt er moeilijk omheen, waar u ook bent in Portugal. De azulejos hebben stijlen en talen van alle tijden in zich en geven kleur aan elke uitstap of bezoek.

Het Portugese woord azulejo stamt van het Arabische Al-zuleique, wat zoveel betekent als "kleine gladde gepolijste steen", die door de Arabieren in de middeleeuwen werd gebruikt. De manier waarop de Arabieren azulejos gebruikten om vloeren en wanden te versieren beviel de Portugese koningen wel. Daarom begonnen de azulejos vanaf de 15e eeuw een belangrijke plaats in de Portugese architectuur in te nemen. Men kan stellen dat Portugal deze tegels als geen ander Europees land heeft overgenomen.

In de 18e eeuw deden de azulejos hun intrede in kerken, kloosters, paleizen, huizen, tuinen, fonteinen en trappencomplexen. De azulejos met hun geometrische patronen, met uitbeeldingen van het leven van heiligen of profane thema’s zoals de fabels van La Fontaine, soms zelfs van tekst voorzien als in een stripverhaal, werden een van de belangrijkste elementen van de Portugese decoratieve kunst.

Op uw reis door het land zult u zich wanen in een levend tegelmuseum. In het Museu Nacional do Azulejo van Lissabon kunt u op een unieke manier alles over de geschiedenis van de azulejo te weten komen, alsook over de technische en kunstzinnige ontwikkeling ervan sinds vroegere tijden tot heden.

Zelfs nu nog, in de 21ste eeuw, worden azulejos door zelfs de meest avant-gardistische kunstenaars gebruikt bij de inrichting van openbare plaatsen.

Het is bijna onmogelijk om alle plaatsen met azulejos op te sommen, maar we kunnen er zeker enkele opnoemen waar deze op systematische of originele wijze zijn toegepast. De metrostations van Lissabon zijn allemaal afgezet met azulejos ontworpen door Portugese kunstenaars als Vieira da Silva of Júlio Pomar. Dit idee werd ook in het buitenland overgenomen. Er zijn kunstwerken met azulejos te vinden in de metrostations van Brussel (Jardin Botanique), Parijs (Champs Élysées/Clémenceau), Boedapest (Deák Tér), Moskou (Belourusskaya) en Sydney (Martin Place).

In heel het land wordt u verrast door de tegeltableaus in oude treinstations. Meestal worden er taferelen voorgesteld met verwijzingen naar gewoonten en tradities of landschappen van de regio. De meest opmerkelijke azulejos zijn die van het treinstation São Bento in Porto.

In Aveiro worden azulejos traditioneel gebruikt op de art deco-gebouwen in het centrum van de stad. Een van de bekendste keramisten uit de 19e eeuw in Portugal, Rafael Bordalo Pinheiro, gaf er volume aan en maakte patronen met voorstellingen van insecten en planten. Ze waren in die tijd al zeer vooruitstrevend en blijven ook nu nog verrassen. U kunt de werken bekijken in het aan deze kunstenaar toegewijde museum, het Museu Rafael Bordalo Pinheiro.

In Sintra, waarvan het landschap is erken als werelderfgoed, kunt u in het Palácio da Vila een authentieke collectie azulejos bewonderen die in de loop der eeuwen naar de smaak van de koningen die er woonden werden aangebracht.

De Igreja de São Lourenço, in Almancil, is een kerk die volledig is bezet met azulejo's (muren en plafond). Het is een voorbeeld van Portugese barok en verplichte stopplaats bij een bezoek aan het historisch erfgoed van de Algarve.

Maar deze tegels hoeven niet beperkt te blijven tot herinneringen of foto’s. U kunt ook een klassieke of meer moderne azulejo of een azulejo-tableau kopen om als souvenir mee naar huis te nemen of aan een vriend cadeau te doen.