Monumenten

Een eeuwenoude kerk die sinds 1977 kathedraal is
De bouw van de hoofdkerk Igreja Matriz de Viana do Castelo dateert uit de eerste helft van de 15e eeuw en heeft een gotische invloed. De regio tussen de rivieren Minho en Lima heeft altijd al een zekere vorm van zelfbestuur gehad. Het religieuze centrum van de regio was achtereenvolgens gevestigd in Tuy (van 569 tot 1362), Valença (van 1382 tot 1444) en in Ceuta (van 1444 tot 514). Het heeft echter tot in november 1977 geduurd voor paus Paulus VI, na eeuwenlang aandringen van de inwoners van de regio, zijn toestemming gaf voor de oprichting van het bisdom Viana do Castelo. Zo werd de hoofdkerk tot kathedraal verheven.

De kerk was oorspronkelijk gewijd aan de Goddelijke Verlosser en pas later aan de Maria-verering (Santa Maria Maior).

Ze werd in gebruik genomen in 1455 en in 1483, op initiatief van de bisschop van Ceuta, D. Justo Balduíno, gepromoveerd tot collegiale kerk. Aan de buitenkant ziet de kerk er uit als een versterkte burcht, met romaanse kenmerken, zoals enkele kerken in Galicië: twee indrukwekkende torens met kantelen aan de voorgevel, een fijn bewerkt roosvenster in het middelste deel en een poort met een gotische spitsboog bestaande uit vier archivolten, waarvan er drie zijn versierd. Bovenaan de laatste archivolt bevindt zich een Christus, met aan weerskanten een voorstelling van het hemelse hof. De ingang van de kathedraal wordt beschermd door de standbeelden van de zes apostelen die het nauwst zijn verbonden met de tradities van de stad en de regio: Petrus, Paulus, Johannes, Bartolomeüs, Jacobus en Andreas. De beelden van het hoofdportaal zijn een opmerkelijk en zeldzaam voorbeeld van Portugese gotiek.

Het interieur bestaat uit een schip met twee zijbeuken. Opvallend zijn de rijkelijke versieringen en de grafstenen met wapenschilden van lokale edellieden. Van de verschillende kapellen verdient de kapel Senhor Jesus dos Mareantes een speciale vermelding. Ze behoort toe aan de Broederschap van de Zeevarenden en omvat opmerkelijke kunstschatten, waaronder een afbeelding van de Dode Heer die in 1593 in Engeland werd gekocht, Milanese priestergewaden uit de 17e eeuw en een gedenksteen uit 1404 met astronomische symbolen, mogelijk afkomstig uit een kapel die eerder door zeemannen werd opgericht.

Twee grote branden, in 1656 en 1809, veroorzaakten ernstige vernielingen. Na de laatste brand stond de kerk tientallen jaren leeg. Ze werd pas in 1835 opnieuw als parochiekerk in gebruik genomen. De originele bedekking van het middenschip en de zijbeuken werd toen vervangen door beschilderd pleisterwerk. De sacristie bezit ook rijkelijke barokversieringen.