Monumenten

De kerk Igreja de São Pedro de Rates werd in de 12e / 13e eeuw gebouwd en wordt beschouwd als één van de belangrijkste van de Portugese romaanse architectuur.

Voor zover bekend is Pedro de Rates één van de eerste christenen die op het Iberisch Schiereiland door São Tiago is bekeerd, ten tijde van keizer Caligula, en die door de heilige tot bisschop van Braga is benoemd. Hij zou in Rates een kleine geloofsgemeenschap hebben gesticht, alwaar hij zijn martelaarschap zou ondergaan en zou sterven.

De kerk werd in opdracht van de graaf D. Henrique en gravin D. Teresa gebouwd, de ouders van de eerste koning van Portugal, D. Afonso Henriques. Oorspronkelijk had de kerk drie schepen, vijf travees en één transept. Later zou deze worden aangepast aan de richtlijnen van de Portugese benedictijner kerken, maar die aanpassing is niet afgemaakt, waardoor er een kruising bestaat van twee grondplannen. Gebreken en oneffenheden in de pilaren, in de verdeling van de kolommen, de plaatsing van de vensters en de steunberen zijn onder andere het gevolg van deze latere aanpassingen.

Opvallend zijn de portalen met romaanse opschriften. Het hoofdportaal wordt als het ware bekroond met een rozetvenster en heeft in het timpaan een figuur van Christus-Pantocrator, met aan weerszijden twee andere figuren. Op de archivolten kan men de apostelen en engelen zien en op de kapittels zijn mythische dieren, zeemeerminnen, misvormde menselijke figuren, maskers en andere motieven. Op de zuidelijke zijgevel ziet men op het timpaan een bas-reliëf van het Agnus Dei.