Monumenten

Ondanks de strenge, sobere aanblik is de buitenkant van deze kathedraal imposant. Van de oorspronkelijke romaanse structuur zijn alleen nog de twee torens die de voorgevel omklemmen, overgebleven. Bij de eerste aanblik wordt meteen duidelijk dat de voorgevel architectonische stromingen en invloeden van veel latere datum vertoont.

De hoofdgevel werd halverwege de 17e eeuw gebouwd ter vervanging van een andere, renaissance gevel die in 1635 instortte. Interessant detail zijn de zes nissen met stenen beelden. In de laatste nis staat een beeld van de beschermheilige van de kathedraal, de Santa Maria da Assunção. Daaronder, eveneens in het midden, een beeld van de Heilige Theotonius, een man van vele deugden die tussen 1112 en 1119 prior van de kathedraal was en beschermheilige is van de stad Viseu. In de zijnissen staan beelden van de vier evangelisten met de bijbehorende symbolen.

Maar wat echt interessant is aan deze Portugese kathedraal, is het interieur en dan met name het originele gewelf met ribben in de vorm van een kruis die op dusdanige wijze uit steen zijn gehouwen dat het lijkt alsof het een dik touw is met in het midden een knoop. Dit soort nautische elementen is kenmerkend voor de Manuelijnse stijl en geven het geheel een verfijnde elegantie. De sluitstenen van de gewelfen zijn afgewerkt met ornamenten in bloemvorm van Ança-steen die de koninklijke emblemen en bisschoppelijke wapens tonen, zoals die van D. Diogo Ortiz, bisschop van de stad en astroloog aan wie het initiatief van dit bouwwerk, dat voltooid werd in 1513, te danken is.

Het priesterkoor, veranderd in de 18e eeuw, was vroeger aangekleed met de prachtige retabel van Vasco Fernandes met scènes uit het leven van Christus. Momenteel bevindt het zich in het Grão Vasco-museum. De huidige retabel, een barokkunstwerk bezit elementen in de stijl die ten tijde van de heerschappij van koning João V in de mode waren en is van de hand van Francisco Machado. Het elegante vergulde koorgestoelte uit de 18e eeuw is vervaardigd uit Braziliaans palissanderhout.

Aan de zijkant leidt een gang, bekleed met ‘azulejos’ uit de 18e eeuw, naar de in 1574 gebouwde sacristie. Het houten plafond is versierd met schilderingen, met in het midden het wapenschild van bisschop D. Jorge de Ataíde, geestelijke vader van dit bouwwerk. De wanden zijn geheel bedekt met gepolychromeerde ‘azulejos’ uit de 17e eeuw.

Breng tot slot van de ontdekkingsreis door de kathedraal nog een bezoek aan de kloostergang die toegang geeft tot de kerk en het museum van de kathedraal.